De crash in Westbeemster

Dit verhaal geeft de historische achtergrond van het grote vliegtuigongeluk dat in de nacht van 25 op 26 juni 1943 plaatsvond en uiteindelijk aan zeven bemanningsleden van de RAF het leven kostte. Sommige details zijn niet meer te achterhalen, maar de grote lijn is gebaseerd op gedocumenteerde feiten.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Duitsland in toenemende mate gebombardeerd door vliegtuigen van de Britse Royal Air Force en de Amerikaanse luchtmacht. De Amerikanen vlogen hoofdzakelijk overdag, de Britten ’s nachts. Eén van de hoofdvliegroutes naar Duitsland liep via het luchtruim boven Noord-Holland. Vanzelfsprekend probeerden de Duitsers zo veel mogelijk te verhinderen dat vliegtuigen hun bommenlast boven Duitse fabrieken en steden konden lossen. Met jachtvliegtuigen en luchtafweergeschut werden in de loop van vijf oorlogsjaren duizenden geallieerde vliegtuigen neergeschoten, maar een veelvoud wist het doelgebied toch te bereiken.

Op vrijdag 25 juni 1943 steeg van de Engelse vliegbasis Grimsby in Lincolnshire, Oost-Engeland, rond middernacht een formatie Avro Lancaster III bommenwerpers op. Een van de toestellen droeg het kenteken ED 988 HW-J en had als doel Gelsenkirchen in het Duitse Ruhrgebied. Dat doel zou nooit bereikt worden. Zaterdag rond middernacht plaatselijke tijd naderde het vliegtuig de Nederlandse kust ter hoogte van IJmuiden en werd gericht beschoten door Duitse Flak (luchtafweer). Er brak brand uit in de motoren van vermoedelijk de linkervleugel en het vliegtuig raakte onbestuurbaar in een glijvlucht naar beneden.

Om ongeveer 01.15 uur raakte het vliegtuig brandend de grond in een weiland vlakbij het dorp Westbeemster. Boer J. Scheringa aan de Jisperweg, op wiens land het toestel was neergekomen, werd gewekt door zijn buurman smid Piet Dekker en samen gingen zij op het toestel af.
Volgens verklaring van Scheringa verdwenen een of meer bemanningsleden in de duisternis, maar minstens drie vliegers werden in deze crash gedood. Wat er van de overlevenden geworden is, is nooit duidelijk geworden.
Volgens de zoon van de huisarts van Middenbeemster, dokter D. Goosen, hebben zijn vader en diens zwager, de marinier Jan de Jong, die beiden spoedig ter plaatse waren, de overlevenden snel ondergebracht in de nabijgelegen melkfabriek ‘De Tijd’.
Daarna houdt het spoor op en uiteindelijk is van de overlevenden nooit meer iets vernomen. Zij staan officieel te boek als missing in action. De lezing dat er overlevenden zijn geweest wordt niet door iedereen onderschreven. Meer algemeen wordt de opvatting gedeeld dat niemand van de bemanning de crash heeft overleefd omdat het toestel in brand stond en ongeveer twee uur later met enorme kracht explodeerde.
Hoewel er dus geen levenstekens van de bemanning zijn waargenomen, ook niet na de oorlog, vormen de verklaringen van Scheringa en Goosen niet te negeren aanwijzingen dat de hypothese van een of meer overlevenden tot de mogelijkheden behoort. Zonder nader bewijs valt hier echter geen definitief antwoord op te geven en in ieder geval gelden de zeven bemanningsleden sinds 1945 als niet meer in leven.

De standaardbemanning van een Lancaster bestond uit zeven man. Het gaat bij de ED 988 om de volgende Britse militairen, in alfabetische volgorde:

Sgt. Leonard Bennett, RAF, leeftijd onbekend
Sgt. Cyril Connah, RAF, 22 jaar
Sgt. John Dillon, RAF, 22 jaar
Sgt. Ronald William Mepsted, RAF, 20 jaar
F/S Leslie Jack Naile, RAAF, 27 jaar
F/S Lawrence George Porritt, RNZAF, 21 jaar
P/O Charles Pharaoh Reynolds, RAF, 21 jaar

Leonard Bennett, Ronald Mepsted en Lawrence Porritt (uit Nieuw-Zeeland) vonden bij de crash zelf de dood en zijn door de Duitsers geborgen voordat het toestel ontplofte. Zij werden tijdelijk neergelegd in de paardenstal achter gemeenschapshuis ‘de Kerckhaen’ en zijn op 29 juni 1943 begraven op de Oosterbegraafplaats te Amsterdam. Daar rusten zij nog steeds op het door de Commonwealth War Grave Commission verzorgde geallieerde ereveld temidden van andere omgekomen bemanningsleden uit de luchtoorlog. Zij allen worden ieder jaar plechtig herdacht op 11 november, Remembrance Day. De namen van de vier vermiste mannen – Cyril Connah, Leslie Naile (uit Australië), John Dillon en Charles Reynolds – staan vermeld op het grote Runnymede Air Forces Memorial, in Surrey, Zuid-Engeland.

WIJ GEDENKEN HEN IN GROTE DANKBAARHEID